در نخستین روزهای سال نو در ایران و بیش از شش ماه پس از کشته شدن مهسا (ژینا) امینی، بار دیگر مقابله حکومت با زنانی که بدحجاب میخواند خبرساز شده است. برخوردها از جمله در یزد و شیراز، که از شهرهای مورد توجه گردشگران نوروزی هستند، به رسانهها کشیده است. درهمین حال در اقدامی نادر یک مقام قضایی یزد از برخورد یک «آمر به معروف» انتقاد کرده است.
با آغاز سفرهای نوروزی گزارشهایی در شبکههای اجتماعی و رسانههای داخل ایران منتشر شده است از اعمال محدودیت برای زنان با عنوان «گشت ارشاد نامحسوس» و ابلاغ تذکرهای حجاب از طر فنیروهایی با عنوان «مردمی» و «خانواده شهدا».
در همین حال غلامحسین محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه ایران، امروز بار دیگر تاکید کرد: «ضابطین موظف هستند با جرم مشهود و هر نوع ناهنجاری که خلاف قانون و شرع است و در ملاءعام رخ میدهد و سبب آزردگی مردم مؤمن میشود، برخورد کنند.»
انتقاد نادر مقام قضایی از «آمر به معروف»
محمد نعیمینژاد، معاون دادستان در یزد، درباره ماجرای درگیری بر سر حجاب در باغ دولتآباد یزد، با رد روایتهای منتشر شده از طرف زن تذکردهنده حجاب و حامیانش، اعلام کرده که «مراتب قانونی امر به معروف» رعایت نشده است.
در باغ دولتآباد یزد، تذکر حجاب موجب درگیری و دستگیری خشونتآمیز سه نفر در روز اول فروردین شده بود.
آقای نعیمینژاد میگوید افراد درگیر در این حادثه از «تذکر زبانی» فراتر رفتهاند و با افرادی که روسری به سر نداشتهاند، فیزیکی درگیر شدهاند. او رفتار زن تذکردهنده حجاب را «ناقص و مصادره به مطلوب» توصیف کرده و گفته است که او و دو زن دیگر از حیطه قانونی خود فراتر رفتهاند.
پیش از این زینب جعفری، زن تذکردهنده حجاب در یزد، با انتشار ویدیویی گفته بود خودش و زنی دیگر مورد ضرب و شتم قرار گرفتهاند.
مسئولان حکومتی ایران از تذکر به زنان برای رعایت پوشش مورد نظر حکومت در اماکن عمومی اغلب به عنوان «امر به معروف» یاد میکنند.
ویدیوی خبرساز باغ ارم شیراز؛ ممانعت حراست از ورود زنان بی حجاب
در شیراز، یکی از اصلیترین مقصدهای گردشگری در ایران، ویدئوی برخورد با افراد بیحجاب و عدم اجازه ورود به باغ ارم خبرساز شد.
در این ویدئوی فردی، که به نظر میرسد مسئول باشد، در ورودی باغ ارم شیراز که «به افرادی که حجاب اسلامی را رعایت کردهاند خوشامد میگوید و همزمان از ورود کسانی که به نظرش بدحجاب یا بیحجابند جلوگیری میکند.
ویدیوی کامل از برخورد باغ ارم شیراز را خبرگزاری فارس منتسب به سپاه پاسداران منتشر کرده است. به نوشته فارس، یک نیروی حراست دانشگاه شیراز از ورود زنانی که از حجاب آنها ناراضی بوده جلوگیری کرده است.
بازگشت ون گشت ارشاد؟
همزمان شماری از رسانههای داخلی از جمله انصافنیوز نیز تصویری از ون گشت ارشاد در ورودی باغ ارم شیراز منتشر کردهاند.
با آغاز جنبش «زن، زندگی، آزادی» پس از کشته شدن مهسا (ژینا) امینی در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی (گشت ارشاد)، برخی از مسئولان حکومتی از پایان کار گشتهای ارشاد خبر داده بودند.
از آن زمان تا کنون به نظر میرسید خودروهای گشتهای ارشاد دستکم به شکل محسوس در خیابانهای شهرهای ایران حضور ندارند.
آذرماه امسال محمدجعفر منتظری، دادستان کل ایران، در اظهاراتی «غیرشفاف و مبهم» از «تعطیلی گشت ارشاد» خبر داده بود و علی خانمحمدی، سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر، در اظهاراتی نهچندان روشن گفته بود که «ماموریت گشتهای امنیت اخلاقی و اجتماعی» به پایان رسیده است و برای عفاف و حجاب باید از «شیوههای جدیدتر، بهروزتر و دقیقتر» استفاده شود.
از دستور آیتالله خامنهای تا تشدید برخورد در نوروز
دیماه امسال رهبر جمهوری اسلامی تاکید کرد حجاب اسلامی برای زنان «بیتردید» یک ضرورت شرعی و «خدشهناپذیر» شمرده است.
چند روز پس از سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی، عبدالصمد خرمآبادی، معاون دادستان کل، گفت با بخشنامه دادستانی کل به پلیس دستور داده شده است در سراسر کشور با قاطعیت با «کشف حجاب» برخورد کند.
بعد مسئولان حکومت، به ویژه شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، از تدوین طرح «حجاب و عفاف» و مجازات و برخورد «هوشمند» با زنان بیحجاب خبر دادند.
در آخرین اظهارنظر، حسین جلالی، نماینده رفسنجان در مجلس ایران، روز هفتم فروردین جزئیات جدیدی از جرایم مالی در طرح عفاف و حجاب را اعلام کرد و گفت «در این طرح مواجهه کاملا هوشمند است و هیچ تقابل فیزیکی وجود ندارد. جرایم مالی آن از ۵۰۰ هزار تومان تا ۳ میلیارد تومان است. ابطال گواهینامه رانندگی، ابطال پاسپورت، در مورد سلبریتیها و کسانی که کانال و وبگاه و عضو بالا دارند ممنوعیت استفاده از اینترنت دیده شده است.»
این طرح همچنین به دنبال راهاندازی «مراکز مشاوره عفاف و حجاب» در محلات است تا در آن افراد «متخلف» بتوانند میان پرداخت جریمه بیشتر یا مراجعه و دریافت «مشاوره عفاف و حجاب با گواهی» و بخشودگی جریمه، یکی را انتخاب کنند.
هنوز مشخص نیست نیروی انتظامی ایران چگونه در فضاهای عمومی قرار است برای اجرای قانون حجاب اجباری با مخالفان پوشش اسلامی برخورد کند. اما مقامات گفته بودند «هزینه بدحجابی و بیحجابی» را بالا خواهند برد.
تا کنون طرح مجلس و دستور دادستانی کل از اصلیترین دستورکارهای حکومت برای سرکوب زنان بیحجاب و تحمیل پوشش اسلامی بوده است. اما به نظر میرسد با شروع ماه رمضان و تعطیلات نوروز بار دیگر برخورد با زنانی که از پوشش اسلامی سرباز میزنند، شدت گرفته است.
در اعتراضات اخیر ایران بسیاری از دختران و زنان، حتی دانشآموزان و دانشجویان روسری و مقنعههای خود را برداشتند و آتش زدن روسریها یکی از اقدامات نمادین معترضان برای ابراز مخالفت با حجاب اجباری در ایران است.
در حال حاضر عدهای از زنان در ایران فقط به دلیل برداشتن روسری و اعتراض به حجاب اجباری با محکومیت سنگین زندان روبهرو هستند.