حسن کاظمی قمی، کاردار و نماینده ویژه ایران برای افغانستان، گفته است «توصیههای» کشورش به حکومت طالبان در مورد ایجاد «حکومت فراگیر» نباید به عنوان «مداخله» در امور افغانستان تلقی شود.
آقای قمی این اظهارات را در کنفرانس خبری پس از نشست «گروه تماس» در مورد افغانستان در تهران ابراز کرد.
دومین نشست گروه تماس منطقهای برای افغانستان امروز ۱۹جوزا/ خرداد با حضور نمایندگان ویژه کشورهای منطقه در امور افغانستان و بدون حضور نمایندگان طالبان در تهران برگزار شد.
در این نشست نمایندگان ویژه ایران، روسیه، چین و پاکستان در امور افغانستان حضور دارند.
نماینده ویژه ایران در امور افغانستان گفت: «اگر توصیههای هم به حکومت سرپرست انجام میشود، اگر از سر خیرخواهی مواردی گفته میشود، این به معنی مداخلهگری نیست، ما در گذشته افغانستان تجربه بن را داشتیم، اجلاس بن نتوانست به گونه عمل بکند که مسیر ثبات، یکپارچگی و همدلی را در افغانستان ایجاد کند.»
او افزود: «امروز سخن بر این است که افغانستان برای برونرفت از این بحرانهایی که دیگران به وجود آوردهاند، در حوزه سیاست بتواند یک حکومتی از افراد صالح، از اقشار مختلف در این کشور (ایجاد کند)، بخاطری که حجم بحران و چالش در افغانستان سنگین است، نیازمند به این است که از ظرفیتهای ملی در این کشور به علاوه از همکاریهای خوب و مساعد دولتها و منطقه استفاده کنند. این امر به مفهوم مداخلهگری نیست.»
این اظهارات آقای قمی در حالی ابراز شد که یک مشاور وزارت خارجه حکومت طالبان گفته است که از آنها برای شرکت در نشست گروه تماس منطقهای در تهران دعوت شده بود، اما در این نشست شرکت نکردند.
ذاکر جلالی، مشاور وزیر خارجه حکومت طالبان در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است: «دوستان ایرانی از آن به عنوان گروه تماس منطقهای نام بردهاند. نماینده روسیه از این نشست به عنوان گروه تماس فارمت مسکو یاد میکند. جانب چین که در شورای امنیت سازمان ملل با گروه بینالمللی تماس برای افغانستان مخالفت کرده بود، نشست تهران را فرصتی برای رایزنی تلقی مینماید. پاکستان آن را رایزنی منطقهایخوانده است.»
او افزوده است: «حکومت افغانستان توقع دارد که نشستهایی که در مورد افغانستان برگزار میشوند، باید بجای شکل دادن مکانیسمهای جدید، از طریق مکانیسمهای معمول و جا افتاده استفاده صورت گیرد. حکومت افغانستان در مورد دوحه۳ با جهتهای ذیربط مصروف گفتگو است.»
سیدرسول موسوی، دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه ایران در شروع این نشست گفت: «رویدادهایی که در افغانستان اتفاق میافتد، تاثیرات خود را بر منطقه بر جای میگذارد.»
علی باقری کنی، سرپرست وزارت امور خارجه ایران در این نشست با ارسال پیامی با اشاره به جمعیت متنوع افغانستان گفته است که «کشورهای همسایه و منطقه این امید را دارند که با مشارکت هر چه بیشتر مردم افغانستان از اقوام و اقشار مختلف زمینه ثبات سیاسی و توسعه اقتصادی افغانستان بیشتر فراهم گردد.»
او عدم توجه به توسعه و رشد اقتصادی افغانستان و «تحمیل توسعه نیافتگی» را دلیل اصلی مشکلات و چالش کنونی این کشور خوانده و افزوده است: «با آنکه اشغالگران خاک افغانستان را ترک کردهاند اما با مسدودسازی داراییهای مردم افغانستان عملاً در مسیر توسعه کشور مانع ایجاد میکنند.» مقامهای ایرانی حضور دو دهه نیروهای خارجی به رهبری آمریکا در افغانستان را اشغال مینامند.
آقای کنی گفته است که «سرنوشت جمعی ما ایجاب میکند که در روند دستیابی به موفقیت یک دولت کامیاب برآیند منفعت ملی خود را در حرکت جریانی منطقه محور تبیین نماییم.»
سرپرست وزارت خارجه ایران از «نقش مثبت کشورهای منطقه برای ایفای نقش سازنده در صلح، ثبات، توسعه و آینده افغانستان» یاد کرده و افزوده است که «نباید صرفاً به بیان و تکرار مشکلات موجود در افغانستان اکتفا کرد بلکه باید در کنار بیان مشکلات، راه حلها و راهکارهای برون رفت از چالشها و مشکلات را هم بیان نمود.»
او مسئولیت «هیئت حاکمه افغانستان» و کشورهای منطقه را توجه به مسئله آینده افغانستان عنوان کرده و افزوده است که کشورهای منطقه نمیتوانند قبول کنند که «شکست خوردگان دیروز در عرصه نظامی این بار بخواهند با عناوین سیاسی یا کمکهای بشردوستانه مجددا به این کشور… ورودی غیر سازنده کنند و بخواهند اهدافی را که با جنگ نتوانستند به دست آوردند در قالب سیاسی و برگزاری کنفرانسهای مختلف به دست آوردند.»
او درباره مهاجرین افغان در ایران و پاکستان گفت: «ضروری است تا این گروه از مردم افغانستان در آبادانی میهن خود سهم گیرند و تضمینهای لازم برای بازگشت آبرومندانه این گروه از ناحیه حکومت طالبان مهیا گردد.»
او تلاش حکومت طالبان را برای مشارکت سایر اقوام در قدرت کافی ندانسته و افزوده است: «توجه به موضوع ضرورت تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان در بیانیههای نشستهای همسایگان و منطقهای در همین راستاست.»
او در این پیام افغانستان را چهارراه ارتباطات و اتصالات شرق به غرب و شمال به جنوب اعلام کرده و گفت: «اگر جغرافیای افغانستان چنین ارتباطاتی را برقرار کند گام بزرگی در توسعه ملی خود و منطقه برداشته است.»
او به تلاش ایران برای وصل افغانستان از طریق راه آهن و جاده به کشورهای همسایه اشاره کرد و افزوده است که «نباید اجازه داد افغانستان بار دیگر با مشکل مداخله خارجی مواجه شود.»
به گفته او: «در حال حاضر شاهد هستیم که بعضاً حرکتهایی خاص از جانب برخی کشورهای خارج از منطقه برای تأثیرگذاری در روند تحولات افغانستان انجام میشود که با اساس استقلال، تمامیت ارضی و حاکمیت ملی افغانستان تعارض دارد.»
هرچند که در پیام آقای کنی اشارهای به تلاشهای آمریکا و سازمان ملل برای برگزاری سومین نشست دوحه نشده، ولی به نظر میرسد که منظور او برگزاری همین نشست باشد.
