در پی توافق دو کشور مراکش و اسرائیل برای عادی سازی روابط، اولین هواپیمای غیرنظام حامل هیات عالیرتبه اسرائیلی راهی مراکش شد.
در این پرواز که روز سه‌شنبه، ۲۲ دسامبر از تل‌آویو به رباط انجام شد، جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ و فرستاده کاخ سفید در خاورمیانه یک هیات عالیرتبه اسرائیلی را همراهی می‌کند. قرار است این هیات دیپلماتیک درباره جزئیات عادی سازی روابط میان دو کشور صحبت کنند.
روی بدنه هواپیما کلمه “صلح” به زبان‌های عربی، عبری و انگلیسی نوشته شده است.
دوازده روز پیش، آمریکا اعلام کرد که مراکش توافق کرده روابط خود با اسرائیل را پس از ۲۰ سال از سر بگیرد.
طی ماه‌های اخیر مراکش چهارمین کشور مسلمان است که پس از امارات، بحرین و سودان به دعوت آمریکا با اسرائیل روابط دیپلماتیک برقرار می‌کند.
روابط سطح پایین میان دو کشور در سال ۲۰۰۰، و در پی سرکوب فلسطینیان از سوی ارتش اسرائیل قطع شده بود اما حالا قرار است دو کشور سفارت های خود در تل‌آویو و رباط را باز کنند و خطوط هوایی هم میان آنها برقرار شود.
در ازای قبول پیشنهاد آمریکا برای رابطه با اسرائیل، آمریکا اعلام کرد که حاکمیت مراکش بر اراضی صحرای غربی را به رسمیت می‌شناسد.
مراکش این اراضی را بعد از خروج اسپانیا از صحرای غربی، و در جریان درگیری‌های میان جبهه پولیساریو با مراکش و موریتانی تصاحب کرده است.
‘یک رویداد تاریخی دیگر ‘
دونالد ترامپ روز پنجشنبه، ۱۰ دسامبر، در توییتر نوشت: “یک رویداد تاریخی دیگر! دو دوست بزرک ما، یعنی مراکش و اسرائیل توافق کردند که روابط کامل دیپلماتیک با هم برقرار کنند – یک گام بزرگ دیگر در مسیر صلح خاورمیانه!”
کاخ‌سفید اعلام کرده که محمد ششم، پادشاه مراکش در گفتگو با دونالد ترامپ توافق کرده که “روابط اقتصادی و فرهنگی خود با اسرائیل را گسترش دهد تا به گسترش ثبات در منطقه بیانجامد.”
کاخ‌سفید همچنین اعلام کرد که بر اساس توافق با مراکش “آمریکا باور دارد که تشکیل کشور مستقل صحرای غربی یک گزینه واقع گرایانه برای حل مناقشه موجود نیست بلکه یک خودمختاری واقعی در قالب حاکمیت مراکش تنها راه عملی و قابل اجرا در این باره است.”
کاخ پادشاهی مراکش هم اعلام کرد که بر اساس این توافق، آمریکا یک کنسولگری در صحرای غربی باز خواهد کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل هم این توافق را “تاریخی” خوانده است.
آقای نتانیاهو در سخنانی تلویزیونی از پادشاه مراکش تشکر کرده و گفته مردم اسرائیل و مراکش پیش از قطع روابط “روابط بسیار گرمی با هم داشتند.”
مصر، امارات و بحرین هم روز پنجشنبه با صدور بیانیه‌های مجزا، از تصمیم مراکش استقبال کردند. اما رهبران تشکیلات فلسطینی این تصمیم را محکوم کردند.
توافق بر سر صحرای غربی چیست؟
کاخ‌سفید اعلام کرده که به عنوان بخشی از توافق میان آمریکا و مراکش برای برقراری رابطه با اسرائیل، واشنگتن ادعای مالکیت مراکش بر اراضی صحرای غربی را به رسمیت خواهد شناخت.
صحرای غربی که تا سال ۱۹۷۵ مستعمره اسپانیا بود، پس از قیام صحراوی‌ها – بومیان این منطقه – محل مناقشه و نزاع میان جبهه پولیساریو و مراکش و موریتانی شد.
موریتانی و جبهه پولیساریو بعدا به صلح رسیدند اما مراکش علاوه بر تصرف بخش‌های بزرگی از صحرای غربی، یک خاکریز بزرگ در این میان احداث کرد که در اواسط دهه ۸۰ میلادی به اتمام رسید.
مراکش مدعی است که این اراضی همواره به این کشور تعلق داشته است اما اتحادیه کشورهای آفریقا، با به رسمیت شناختن استقلال صحرای غربی، جبهه پولیساریو را به عضویت خود پذیرفتند. اقدامی که با ترک اعتراضی مراکش از این اتحادیه همراه شد.
در سال ۱۹۹۱ مراکش و جبهه پولیساریو (که مورد حمایت الجزایر است) آتش‌بس کردند و بنا شد که درباره استقلال صحرای غربی همه پرسی برگزار شود؛ وعده‌ای که هنوز عملی نشده است.
بر همین اساس، سیدی عمر، سفیر جبهه پولیساریو در سازمان ملل متحد در واکنش به تصمیم آمریکا گفت که “وضعیت قانونی صحرای غربی بر اساس قوانین بین‌المللی و قطعنامه‌های سازمان ملل متحد” مشخص و تبیین شده است.
او در توییتر نوشت: “این اقدام نشان می‌دهد که رژیم مراکش حاضر شده که وجدان خود را در ازای تسلط بر اراضی اشغالی صحرای غربی، بفروشد.”
نماینده این جبهه در اروپا هم گفته تصمیم کاخ‌سفید حتی “یک وجب واقعیت را عوض نخواهد کرد و بر عزم و اراده مردم صحرای غربی درباره سرنوشت‌شان” اثری نخواهد داشت.
پیشتر هم جبهه پولیساریو اعلام کرد که از نظر آن، آتش‌بس ۳۰ ساله با مراکش نقض شده و با عملیات ارتش مراکش در مناطق بین طرفین، عملا خاتمه یافته است.
