مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا: مذاکرات برجام در بن‌بست است

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفته است که مذاکرات احیای برجام «در بن بست قرار دارد».

آقای بورل در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه گفته است که نگران آن است که «با توجه به شرایط سیاسی در ایالات متحده و بسیاری از جهت گیری‌ها نا مشخص دیگر، در این بن‌بست بمانیم».

در سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا، با توصیف برجام به عنوان «بدترین توافق در تاریخ آمریکا» از این توافق خارج و خواستار مذاکره مجدد و توافق بهتری با ایران شد.

وی گفت که توافق جدید باید شامل موضوعاتی مانند تضمین جلوگیری همیشگی از دستیابی ایران به تسلیحات اتمی، تغییر در سیاست خارجی ایران و بهبود شرایط حقوق بشر در داخل ایران باشد.

ایران با رد این خواسته‌ها، در واکنش به  خروج آمریکا، به تدریج اجرای تعهدات خود در برجام را کاهش داد. اخیرا ایران دوربین‌های آژانس بین‌المللی در سایت‌های هسته‌ای خود را خاموش کرده است.

آقای بورل طی یک سال و نیم گذشته تلاش‌هایی را برای احیای توافق هسته‌ای ایران – برجام – صورت داده است.

ماه گذشته او متنی را به طرف‌های مذاکره ارائه و آن را «متن نهایی» توصیف کرد. او در آن زمان گفت که نسبت به حصول سریع توافق خوشبین است.

ایران در پاسخ به متن پیشنهادی، تاکید کرد که علاوه بر بازگشت آمریکا به تعهدات قبلی و تضمین منافع اقتصادی ایران، آژانس بین‌المللی اتمی نیز باید پرونده مربوط به سایت‌های مشکوک در ایران را ببندد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران خواسته است تا در مورد کشف آثاری از مواد هسته‌ای در سه سایت اعلام‌نشده توضیح بدهد. آمریکا درخواست «فرابرجامی» ایران برای مسدود شدن پرونده این کشور در آژانس را غیرقابل قبول دانسته است.

به گفته برخی کارشناسان، در هفته‌های اخیر شرایط سیاسی ایالات متحده نیز در شرف تحولاتی است و جو بایدن، رئیس جمهور که به احیای برجام متعهد بوده، با انتخابات میان‌دوره ای کنگره در ماه نوامبر روبرو است.

احتمال اینکه حزب جمهوریخواه، که عمدتا مخالف برجام در شکل کنونی است، در این  انتخابات اکثریت را در کنگره به دست آورد می‌تواند بازگشت به این توافق را دشوارتر کند.

اگرچه بازگشت جو بایدن به برجام ممکن است بدون توافق کنگره نیز امکانپذیر باشد، اما معمولا کنگره می‌تواند با توسل به تمهیدات دیگری، از جمله کارشکنی در تصویب قوانین مورد نظر رئیس جمهوری، بر اجرای نظرات خود اصرار ورزد و به این ترتیب، خواسته‌های خود را پیش ببرد.

همچنین این نظر مطرح شده که ایران امیدوار است با فرارسیدن زمستان و کمبود سوخت در اروپا، اهرم فشار بیشتری برای قبولاندن خواسته‌های خود در اختیار داشته باشد. لغو تحریم ایران می‌تواند در کوتاه مدت نفت انبار شده این کشور در کشتی‌ها را روانه بازار کند اما نیاز عمده اروپا در زمستان به گاز است که ایران امکانات لازم برای تامین آن را ندارد.

آقای بورل گفته است که در یکی دو ماه پیش، «نظرات دو طرف به هم نزدیک می‌شد، اما متاسفانه، پس از تابستان، نظرات به هم نزدیک نشد بلکه از هم فاصله گرفت».

وی افزود: «اگرچه در آن زمان کمابیش به توافق نزدیک بودیم، اما آخرین نظرات ایرانی‌ها به حصول توافق کمکی نکرد؛ سپس پیشنهادهای جدیدی مطرح شد و  محیط سیاسی هم چندان نویدبخش نیست؛ متاسفم که بگویم انتظار ندارم در روزهای آینده پیشرفتی حاصل شود».

هفته گذشته، کشورهای اروپایی عضو برجام – آلمان، بریتانیا و فرانسه، گفتند که در مورد صداقت ایران برای بازگشت به توافق «تردید جدی» دارند. ایران این بیانیه مشترک را «غیرسازنده» و «تاسف‌آور» خواند.

بورل به خبرگزاری فرانسه گفته است که  «از طرف من دیگر پیشنهاد جدیدی مطرح نیست».