بریتانیا تاکنون تنها چهار حادثه تاریخی جهان را به عنوان مصادیق «نسلکشی» به رسمیت شناخته بود: هولوکاست، نسلکشی رواندا، سربرنیتسا، نسلکشی در کامبوج.
دولت بریتانیا روز سهشنبه اقدامات سال ۲۰۱۴ گروه داعش علیه اقلیت ایزدیها را رسما مصداق «نسلکشی» اعلام کرد. اعتقاد ایزدیها به باورهایی که به دوران پیش از اسلام باز میگردد، سبب شد تا این افراد هم هدف افراط گرایان داعش قرار گیرند.
ایزدیها در مدت زعامت جهادیهای داعش بر استان سنجار در شمال عراق بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ میلادی هدف قتل عام، ازدواجهای اجباری و بردگی جنسی قرار گرفتند. سنجار از دیرباز سکونتگاه مردمان ایزدی بود.
مراد اسماعیل، یکی از بنیانگذاران سازمان جهانی ایزدی «یزدا»، از تصمیم بریتانیا در به رسمیت شناختن نسلکشی ایزدیها به عنوان «گامی مهم» استقبال کرد.
او به خبرگزاری فرانسه گفت: «پذیرش [این موضوع] قلب فرآیند عدالت و کمک به قربانیان برای التیام زخمهای عمیق این نسلکشی است.»
نادیه مراد، برنده جایزه صلح نوبل که علیه استفاده از خشونت جنسی در جنگ به ویژه علیه ایزدیها، فعالیت دارد نیز گفت: «خوشحالم که دولت بریتانیا وحشتهایی که ایزدیها متحمل شدهاند را رسما به عنوان نسلکشی به رسمیت شناخت.»
وی افزود: «امیدوارم که دولت بریتانیا اکنون با پاسخگوکردن جنگجویان [داعشی] بریتانیاییالاصل، به دنبال عدالت برای قربانیان باشد. جهان نمیتواند اجازه دهد اعضای داعش آزاد بگردند؛ چراکه به منزله این خواهد بود که پیامی به جهان بفرستید که میتوان بدون ترس از مجازات، به قتل و تجاوز جنسی بپردازید.»
نقش حکم دادگاه آلمان در تصمیم بریتانیا
تصمیم بریتانیا در به رسمیت شناختن رسمی «نسلکشی» جمعیت ایزدیها به دنبال حکم دادگاهی در آلمان اتخاذ شد.
بر اساس بیانیه وزارت خارجه بریتانیا «موضع بریتانیا همیشه این بوده است که تشخیص نسلکشی باید توسط دادگاههای صالح انجام شود».
دادگاه فرانکفورت در نوامبر ۲۰۲۱ در یک محاکمه تاریخی، یک جنگجوی سابق داعش به نام طاها الجمیلی را به خاطر نسلکشی در عراق و به اتهام جنایتهایی از جمله قتل یک دختر پنج ساله ایزدی، به حبس ابد محکوم کرد.
دادستانها اعلام کردند که الجمیلی در سال ۲۰۱۵ پس از به بردگی درآوردن این کودک خردسال، وی را در فضای باز و در گرمای شدید زنجیر کرده که همین امر منجر به مرگ او از شدت تشنگی شده است.
فعالان حقوق بشر از حکم دادگاه فرانکفورت به عنوان یک پیروزی «تاریخی» استقبال کردند.
این حکم پس از رد درخواست تجدیدنظر متهم توسط دادگاه فدرال آلمان در ژانویه تایید شد.
آلمان یکی از معدود کشورهایی است که علیه داعش اقدامات قانونی انجام داده است.
وزارت خارجه بریتانیا این تصمیم را در آستانه مراسم گرامیداشت «نهمین سالگرد جنایات» داعش علیه اقلیت کردزبان ایزدی در عراق اعلام کرد.
در این بیانیه (با اشاره به نام «داعش» به جای نام رایجتر «دولت اسلامی» در غرب) آمده است که «بریتانیا امروز رسما میپذیرد که در سال ۲۰۱۴ علیه مردم ایزدی توسط داعش نسلکشی صورت گرفته است».
طارق احمد، دبیر اداره خاورمیانه در وزارت خارجه بریتانیا در این بیانیه آورده است که «جمعیت ایزدیها ۹ سال پیش به شدت از دست داعش رنج بردند و عواقب آن تا به امروز احساس میشود… برقراری عدالت و پاسخگو بودن به کسانی که زندگی آنها ویران شده، کلیدی است.»