روسیه روز دوشنبه ۲۶ تیر ضمن امتناع از تمدید توافق بین‌المللی صادرات غله اوکراین از مسیر دریای سیاه گفت که طرف مقابل به تعهد خود برای تسهيل صادرات غله و کود شیمیایی روسیه عمل نکرده است.
وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای گفت به اوکراین، ترکیه و سازمان ملل اطلاع داده است که «اجرای مفاد این توافق به‌دليل عدم مشارکت روسیه از روز سه‌شنبه ۲۷ تیر متوقف می‌شود».
این بیانیه می‌افزاید که براساس این تصمیم روسیه دیگر امنیت کشتی‌های حامل غلات را تضمین نخواهد کرد، گذرگاه بشر دوستانه‌ای که برای تردد کشتی‌ها تعیین شده بود مسدود خواهد شد و مرکز مشترک هماهنگی ناظر بر اجرای این توافق که در دهانه دریای سیاه در بندرگاه استانبول تاسیس شده بود برچیده می‌شود.
وزارت خارجه روسیه تصریح کرد که از این پس بخش شمال‌غربی دریای سیاه برای کشتیرانی خطرناک خواهد بود.
هدف توافقی که در ژوئیه سال ۲۰۲۲ با میانجی‌گری ترکیه و سازمان ملل امضا شد کاستن از بحران مواد غذایی در سطح جهان از طریق تامین امنیت صادرات غله اوکراین از مسیر دریای سیاه است که در پی تهاجم نظامی روسیه متوقف شده بود.
بخشی از این توافق یک یادداشت تفاهم سه ساله با نظارت سازمان ملل است که متعهد شده صادرات غله و کود شیمیایی روسیه را تسهیل خواهد کرد.
روسیه می‌گوید غرب باید موانع صادرات غلات این کشور را رفع کند
اما وزارت خارجه روسیه گفت که هیچ‌یک از مطالبات مسکو از جمله از سرگیری صادرات آمونیاک که از طریق یک خط لوله به بندر اودسا اوکراین می‌رسد و اتصال مجدد بانک کشاورزی دولتی روسیه به شبکه بین‌المللی پرداخت بانکی (سوئیفت) اجرا نشده است.
این بیانیه می افزاید: «با توجه به تخریب کامل مفاد اجرایی توافق استانبول تداوم “طرح دریای سیاه” که به رسالت بشردوستانه خود عمل نکرده دیگر بی‌معنی است.»
این توافق طی یک سال گذشته هر چند ماه یک بار تمدید شده بود و روز دوشنبه ۲۶ تیر موعد تمدید مجدد و در غیر این صورت انقضای آن است. دولت روسیه در ماه‌های گذشته نیز هشدار داده بود که شروط لازم برای تمدید آن اجرا نمی‌شود.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، روز دوشنبه عدم تمدید این توافق را تایید کرد ولی در عین حال گفت که این تصمیم مسکو به معنای مخالفت ابدی نیست.
او افزود: «به محض این‌که مطالبات و شروط روسیه اجرا شود ما به اجرای این توافق باز می‌گردیم.»
وزارت خارجه روسیه نیز در بیانیه خود گفت: «فقط در صورت مشاهده نتایج عملی و مشخص، و نه وعده و تضمین، روسیه آماده بررسی احیا این توافق خواهد بود.»
دمیتری پسکوف تصریح کرد که تصمیم به عدم تمدید توافق صادرات غله با حمله شب گذشته به پلی که شبه جزیره کریمه را به خاک روسیه متصل می‌کند هیچ ارتباطی ندارد.
او افزود: «اینها دو رویداد کاملا مجزا هستند. حتی قبل از این حمله نيز ولادیمیر پوتین موضع روسیه را با صراحت اعلام کرده بود.»
واکنش اروپا، آمریکا و سازمان ملل
اقدام روسیه در عدم تمدید این قرارداد موجی از واکنش‌ها را در سطح بین‌المللی به‌دنبال داشت.
اورسلا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، روز دوشنبه با «بدبینانه» خواندن تعلیق قرارداد صادرات غلات دریای سیاه توسط روسیه گفت که او این اقدام روسیه را محکوم می‌کند.
خانم فون در لاین در توئیتی نوشت: «اتحادیه اروپا در تلاش است تا امنیت غذایی کشورهای آسیب‌پذیر جهان را تضمین کند و به اقدامات خود برای ارسال محصولات کشاورزی اوکراین به بازارهای جهانی ادامه خواهد داد.»
پیش از این قیمت غلات و دانه‌های روغنی در واکنش به اخباری مبنی بر تعلیق مشارکت روسیه در این توافق افزایش یافته بود.
