ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، و ابراهیم رئیسی، رئیس دولت جمهوری اسلامی ایران، در حاشیه نشست سران سازمان همکاری شانگهای در سمرقند، برای چهارمین بار با یکدیگر دیدار کردند.
رئیسی که برای شرکت در نشست سران همکاری شانگهای به ازبکستان سفر کرده است، در پایتخت این کشور هم با شوکت میرضیایف، رئیسجمهوری ازبکستان، سدیر جباروف، رئیسجمهوری قرقیزستان، امامعلی رحمان، رئیسجمهوری تاجیکستان، و ژانگ مینگ، دبیرکل سازمان همکاری شانگهای، ملاقات کرد.
ولادیمیر پوتین روز پنجشنبه ۲۴ شهریور، قبل از دیدار با ابراهیم رئیسی، اعلام کرد که هیئتی متشکل از ۸۰ شرکت بزرگ این کشور هفته آینده به ایران سفر خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری دولتی ریانووستی، رئیسجمهوری روسیه روابط تهران و مسکو را «روبهجلو و مثبت» ارزیابی کرد.
او پیشتر نیز گفته بود که در جریان نشست سران سازمان همکاری شانگهای با شی جینپینگ، رئیسجمهوری چین، دیدار خواهد کرد.
نشست شانگهای برای کشورهای روسیه، چین و ایران که اکنون تنشهای آنها با جامعه جهانی افزایش یافته است، اهمیت سیاسی، اقتصادی و امنیتی دارد. دیدار پوتین و رئیسی در سمرقند، چهارمین ملاقات روسایجمهور روسیه و ایران در یک سال اخیر است؛ ابراهیم رئیسی نخستین بار دیماه ۱۴۰۰، در سفر به روسیه و در کاخ کرملین، با پوتین دیدار کرد.
دیدار دوم آنها تیرماه ۱۴۰۱ در عشقآباد، پایتخت ترکمنستان و در جریان اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر بود. کمتر از یک ماه بعد، ولادیمیر پوتین با دعوت رئیسی به تهران سفر کرد و علاوه بر او، با علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، نیز ملاقات کرد.
رهبر جمهوری اسلامی ایران در دیدار با پوتین، حمله نظامی روسیه به اوکراین را «ابتکار عمل» خواند. او و رئیسجمهوری روسیه در این دیدار، درباره جایگزینی پول ملی دو کشور در معاملات فیمابین بهجای دلار توافق کردند. پس از آن، علی صالحآبادی، رئیسکل بانک مرکزی، هم از احتمال کنار گذاشته شدن دلار و یورو از مبادلات تجاری میان ایران و روسیه خبر داد.
روسیه در مبادلات تجاری با چین نیز قصد دارد دلار و یورو را کنار بگذارد؛ ویتیبی بانک (VTB) روسیه بهتازگی اعلام کرد یک سامانه انتقال پول به چین بدون استفاده از سیستم جهانی سوییفت، زیربنای تراکنشهای پولی بینالمللی، راهاندازی میکند.
اکنون روسیه با پیامدهای اقتصادی و سیاسی حمله نظامی به اوکراین دستوپنجه نرم میکند، چین نیز با تنشهای فزاینده با غرب سر مسئله تایوان مواجه است؛ از طرفی، پرونده مذاکرات هستهای جمهوری اسلامی ایران نیز به گواه مقامهای غربی، به بنبست خورده است؛ بنابراین این کشورها بیش از هر زمان دیگری به همکاری با یکدیگر نیاز دارند؛ به خصوص اینکه هر سه کشور در جامعه جهانی به عنوان حکومتهایی «اقتدارگرا» شناخته میشوند.