وزارت خارجه ایران می‌گوید کشورش پاسخ و مواضع خود درباره نظرات آمریکا درباره نحوه احیای برجام را برای هماهنگ‌کننده مذاکرات ارسال کرده است.
به گزارش خبرگزاری دولت ایران – ایرنا – ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، پنجشنبه شب – ۱۰ شهریور – گفته: «پس از دریافت پاسخ آمریکا، تیم کارشناسی جمهوری اسلامی ایران آن را به دقت مورد بررسی قرار داده و پاسخ‌های ایران، پس از ارزیابی در سطوح مختلف، تدوین و امشب به هماهنگ‌کننده تحویل داده شد».
احتمالا منظور آقای کنعانی از تحویل نظرات تهران به «هماهنگ‌کننده» مذاکرات، ارسال آن برای جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یا انریکه مورا، هماهنگ کننده مذاکرات احیای برجام در اتحادیه اروپا و رابط گفتگوهای غیرمستقیم تهران واشنگتن است که در مذاکرات اخیر برای احیای توافق هسته‌ای میان شش قدرت جهانی و ایران، نقش محوری داشته است.
آقای بورل چند روز پیش – ششم شهریور – گفته بود پس از پاسخ آمریکا به ایران در خصوص طرح پیشنهادی اتحادیه اروپا «ما به لحظه حساس رسیده‌ایم» و «من خوشبین هستم، این آخرین میلی‌متر است.» آقای بورل در مصاحبه با نشریه اتریشی کرونن سایتونگ گفته بود دنیا با احیای برجام «کمی امن‌تر» خواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران از جزییات پاسخ کشورش چیزی نگفته اما احتمالا در ساعات آینده طرف اروپایی خبرهای بیشتری در این باره اعلام خواهد کرد.
طی چند روز گذشته و به ویژه از اول شهریور ماه به بعد گزارش‌های متعددی از افزایش تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای برجام منتشر شده است.
در همین خصوص چند روز پیش گزارش شد وزیر خارجه عمان با همتای ایرانی خود گفتگوی تلفنی کرده و بر ادامه تلاش‌های جدی در خصوص احیای برجام تاکید کرده است.
پیش از آن هم هم گزارش شد که معاون وزیر خارجه قطر که در جریان سفر هفته گذشته به تهران با علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران دیدار کرده بود با انریکه مورا، هماهنگ کننده مذاکرات احیای برجام در اتحادیه اروپا و رابط گفتگوهای غیرمستقیم تهران واشنگتن تلفنی گفتگو کرده است.
از زمان جدی‌تر شدن تلاش‌ها برای احیای برجام و طرح پیشنهادی اروپا برای برون رفت از بن بست مذاکرات، گمانه‌زنی‌های فراوانی درباره جزییات نظرات و گام‌های تهران و واشنگتن گزارش شده است.
هفته گذشته نشریه پولیتیکو در واشنگتن به نقل از «یک فرد آشنا با پاسخ آمریکا» نوشته بود واکنش آمریکا بر ضمانت‌های اقتصادی به ایران متمرکز است.
از طرفی روز گذشته – ۹ شهریور – محمد اسلامی، معاون رئیس جمهور ایران و رئیس سازمان انرژی اتمی این کشور گفته بود اگر پرونده پادمانی آژانس بین المللی انرژی اتمی بسته نشود، در صورت به دست آمدن توافق احیای برجام هم «روز بازاجرایی وجود نخواهد داشت.»
همزمان حسین‌امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، که به مسکو رفته بود، گفته «به برداشتن تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای خوشبین هستیم.»
این اظهارات نشان می‌دهد اختلاف نظر میان دو طرف بر سر گزارش‌ها و دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی به تاسیسات و مراکز هسته‌ای ایران هم مطرح است.
خارج شدن نام سپاه پاسداران از فهرست تروریستی آمریکا هم مدت‌ها است که به عنوان یکی از موانع اصلی بر سر احیای برجام عنوان می‌شود هر چند اخیرا دیپلمات های اروپایی گفته بودند ایران از اصرار بر این خواسته خود دست بر داشته است.
در همین حال، مقام‌های ارشد دولت اسرائیل هم در چند روز گذشته دیدارهای متعددی با مقام‌های آمریکایی داشته‌اند به طوری که جو بایدن، رئیس جمهوری دموکرات آمریکا، روز گذشته یک بار دیگر گفت به اسرائیل اطمینان داده که نخواهد گذاشت ایران به تسلیحات هسته‌ای دست یابد.
روز یکشنبه – ششم شهریور – روزنامه اسراییلی هاآرتز مدعی شد جزییاتی از متن توافق پیشنهادی اتحادیه اروپا به ایران و آمریکا را به دست آورده است.
به نوشته این روزنامه، توافق پیشنهادی اتحادیه اروپا در چهار مرحله و طی ۱۶۵ روز به اجرا گذاشته خواهد شد.
به نوشته هاآرتز، قبل از امضای توافقنامه، تهران و واشنگتن باید درباره آزادسازی زندانیان دو تابعیتی در ایران و همین طور آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده ایران در بانک‌های غربی به توافق برسند.
آنها همچنین قرار است درباره لغو بخشی از تحریم‌ها در مرحله نخست اجرای توافقنامه، به نتیجه برسند.
به ادعای روزنامه اسرائیلی هاآرتز، ایران هم در ابتدای توافق قرار است فعالیت‌های غنی‌سازی مغایر با برجام را متوقف کند ولی ذخیره اورانیوم با غلظت بالای خود را حفظ خواهد کرد.
هاآرتز همچنین با اشاره به لزوم بررسی توافقنامه به وسیله کنگره آمریکا، این کار را مربوط به مرحله دوم پس از امضای توافقنامه جدید ذکر کرده است.
بر این اساس، دولت آمریکا حداکثر تا ۵ روز پس از امضای توافقنامه آن را در اختیار کنگره این کشور خواهد گذاشت تا ظرف مدت ۳۰ روز مورد بررسی قرار بگیرد.
تضمین گرفتن از کنگره آمریکا برای پایبندی به هر توافقی میان دولت آمریکا و ایران، یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های تهران است چرا که پس از امضای برجام در سال ۲۰۱۵ در حالی که دولت باراک اوباما آن را بزرگترین دستاورد دور دوم ریاست جمهوری خود می‌خواند، دونالد ترامپ به محض ورود به کاخ‌سفید از خروج آمریکا از برجام سخن گفت و کمی بعد – بهار ۲۰۱۸- هم رسما کشورش را از این توافق نامه خارج کرد.
بر همین اساس، در جریان مذاکرات جدید برای احیای برجام – که از زمان برسرکار آمدن جو بایدن – آغاز شده، ایران اصرار دارد که دولت آمریکا باید تضمین دهد که به هرگونه توافق جدیدی پایبند خواهد ماند.
خواسته‌ای که در آستانه انتخابات میان دوره‌ای کنگره آمریکا و با توجه به ارزیابی‌هایی که از احتمال فراوان برای تغییر در کنترل مجالس نمایندگان و سنای کنگره آمریکا به نفع جمهوری‌خواهان حکایت دارد، نمی‌تواند اطمینان خاطری که تهران به دنبال آن است را تضمین کند.
