افغانستان؛ از سرگیری ساخت سد بخش‌آباد بر رود هیرمند همزمان با تنش بر سر حق‌آبه ایران

02

کار ساخت سد بخش آباد در ولایت فراه افغانستان از سر گرفته شد. پروژه این سد که قبل از به قدرت رسیدن طالبان راه اندازی شده بود به دلیل وخامت اوضاع امنیتی در طول جنگ به حالت تعلیق درآمده بود.

کار ساخت سد بخش آباد در ولایت فراه افغانستان، که هم مرز با ایران است، از سر گرفته شد. پروژه این سد که قبل از به قدرت رسیدن طالبان راه اندازی شده بود به دلیل وخامت اوضاع امنیتی در طول جنگ به حالت تعلیق درآمده بود.

عملیات شروع مجدد پروژه با حضور ملا عبدالغنی برادر آخند، رئیس دفتر سیاسی و معاون سیاسی امارت اسلامی و عبداللطیف منصور، وزیر انرژی و آب طالبان آغاز شد. وی در سخنرانی آغاز عملیات اعلام کرد که این سد می‌تواند ۲۷ مگاوات برق تولید کند.

این در حالی است که در روزهای اخیر سخنانی تنش‌آمیز میان مسئولان سیاسی در ایران و افغانستان بر سر حق‌آبه ایران رد و بدل شده است. در یکی دو سال گذشته، تهران بارها نسبت به حق‌آبه ایران از هیرمند مراتب نارضایتی خود را به طرق مختلف بروز داده است، اما در چند روز گذشته اختلافات میان کابل و تهران بیش‌ از پیش اوج گرفته است و مورد توجه محافل رسانه‌ای دو کشور و شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته است.

در تازه‌ترین این اظهارنظرها، حسن کاظمی قمی نماینده ویژه ایران در امور افغانستان و سرپرست سفارت این کشور در کابل اظهار داشت‌: «اگر آب باشد و طالبان ندهد، برای ایران حجت تمام است که این مساله جزو حقوق ملت بوده و می‌داند چگونه باید عمل کند.»

ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی امارت اسلامی افغانستان پیش از این در واکنش به سخنان رئیس ‌جمهوری ایران درباره حق‌آبه هیرمند گفته است که اینگونه سخنان به روابط سیاسی میان کابل و تهران زیان خواهد رساند.

طالبان با صدور اعلامیه‌ای گفته است که «به معاهده ۱۳۵۱ درباره حق‌آبه ایران متعهد است، اما در اوضاع کنونی سطح آب در این دریا [رود هیرمند] به علت خشک‌سالی کاهش یافته و آب کافی در آن وجود ندارد.»

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز خواستار بازدید تیم فنی ایرانی از سد کجکی در افغانستان شده است.

همزمان، رسانه‌های افغانستان اعلام کردند که عبدالحمید خراسانی معروف به «ناصر بدری» از سمت ولسوال ولایت پکتیا کنار رفت. وی روز گذشته در گفت‌وگو با روزنامه هشت صبح دلیل «کناره‌گیری» خود را اختلاف درونی میان او و «رهبری طالبان» عنوان کرد. با این حال برخی منابع می‌گویند که او به‌دلیل «یک توئیت جنجالی» برکنار شده است.

وی در روزهای اخیر و پس از بالاگرفتن بحث‌ها بین ایران و مقامات طالبان درباره حقابه هیرمند در توئیتی نوشت: «خیلی وقت شده که جنگ نکردیم خمار خمار هستیم، یکبار لطف رب العالمین شود که همراه نسل زردشت روبرو شویم در میدان نبرد، باز درس عبرت برای شان خواهیم داد ان شاء الله العظیم کشور های که از شکست غرب پند نگرفتند باید برایش درس عبرت داد…»

معاهده آب رود هیرمند بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت افغانستان مشتمل بر یک مقدمه و دوازده ماده و دو پروتکل‌ ضمیمه در تاریخ بیست و دوم اسفند ماه ۱۳۵۱ برابر سیزدهم مارس ۱۹۷۳ در کابل به امضاء رسید.

‌بنا بر ماده پنجم این معاهده، «افغانستان موافقت دارد اقدامی نکند که ایران را از حقابه آن از آب رود هیرمند (‌هلمند) ….. بعضا یا کلا محروم سازد.»