ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، هر دو در این هفته سفری نادر به خارج از کشور کرده و قرار است در نشستی در ازبکستان با یکدیگر دیدار کنند.
رهبران هند، پاکستان، ترکیه و ایران نیز از ۱۵ تا ۱۶ سپتامبر در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) در سمرقند حضور خواهند داشت، اما کرملین دیدار با رهبر چین را دیداری با «اهمیت ویژه» توصیف کرده است.
این دو رهبر آخرین بار در ماه فوریه در بازی‌های المپیک زمستانی پکن با یکدیگر ملاقات کردند و پس از آن بیانیه‌ای مشترک صادر کردند و گفتند که دوستی بین کشورهایشان «هیچ محدودیتی» ندارد – و روسیه چند روز بعد به اوکراین حمله کرد – اما آیا اوضاع تغییر کرده است؟
بخش مانیتورینگ بی‌بی‌سی نگاهی می‌کند به این‌که مسکو از این ملاقات دقیقاً به دنبال چیست و پکن نیز ممکن است از آن به دنبال چه چیزی باشد.
برای ولادیمیر پوتین، روابط نزدیکتر با پکن بخش مهمی از چشم‌انداز او از جهانِ «چند قطبیِ» جدیدی را تشکیل می‌دهد که در آن کشورهایی مانند روسیه و چین نفوذ غرب در سراسر جهان را تحت الشعاع قرار خواهند داد.
این سیاست بخش اساسی از حکومت او را تشکیل می‌دهد و سال‌ها آن را دنبال کرده است، اما اکنون برای کرملین اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
پس از حمله ولادیمیر پوتین به اوکراین، غرب از او دوری می‌کند و او را منزوی کرده است، و بنابراین پوتین مشتاق است که در حال دیدار با چهره‌های اثرگذار جهان مانند شی جین‌پینگ دیده شود. اما مسئله فقط حفظ ظاهر و نمایش ماجرا نیست که ملاقات با رهبر چین را برای رئیس‌جمهور روسیه بسیار مهم می‌کند.
او علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری، فناوری و تجارت دوجانبه چین خواهد داشت، زیرا جنگ او با اوکراین موج بی‌سابقه‌ای از تحریم‌ها را علیه روسیه به راه انداخته است. پس از خروج گسترده شرکت‌های غربی، ولادیمیر پوتین مایل است شرکت‌های چینی را جایگزین آنها کند.
از آنجایی که غرب در تلاش است تا وابستگی خود به نفت و گاز روسیه را کاهش دهد، مسکو تلاش خواهد کرد تا این منابع را به شرق و چین هدایت کند.
منبع تصویر، AFP
مسکو همچنین به دنبال تدارکات تسلیحات برای کمک به کارزار به بن‌بست خورده خود در اوکراین است، اما – علیرغم ابراز حمایت لفظی – چین به شدت در مورد کمک به روسیه در آن جبهه، محتاط بوده است.
اما این سیاستِ طلب روابط نزدیکتر با چین، برای رهبر روسیه لغزش‌گاه‌هایی هم دارد. این دو کشور همچنان رقبای ژئوپلیتیکی هستند و در روسیه، پوتین متهم شده است که به چین اجازه داده است در بخش‌هایی از شرق روسیه نفوذ کند.
سفر شی جین‌پینگ به ازبکستان (و قزاقستان) اولین سفر خارجی او از زمان شروع همه‌گیری کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ است.
این رویداد درست پیش از بیستمین کنگره ملی بسیار حساس حزب کمونیست چین در ۱۶ اکتبر برگزار می‌شود، و انتظار می‌رود شی برای سومین دوره بی‌سابقه دوباره انتخاب شود.
رسانه‌های دولتی چین هنوز جزئیات بیشتری در مورد هرگونه ملاقات با پوتین منتشر نکرده‌اند، اما رسانه‌های تایوان و هنگ‌کنگ حضور شی در اجلاس را راهی برای نشان دادن این موضوع به جهان می‌دانند که او کنترل کامل حزب و کشور را در اختیار دارد.
خبرگزاری مرکزی نزدیک به دولت تایوان نیز احتمال «آبروریزی» را می‌دهد، زیرا این سفر همزمان با آخرین تحولات در اوکراین است که شاهد خروج نیروهای روسی از بخش وسیعی از مناطقی است که قبلاً در شرق این کشور تصرف کرده بودند.
یانگ جیچی، دیپلمات ارشد چین اخیراً در دیدار با آندری دنیسوف، سفیر روسیه که در پایان دوران مأموریت خود است، بر همبستگی پکن با مسکو تاکید کرد و لی ژانشو، مقام سوم حزب کمونیست چین، اوایل ماه سپتامبر در جهت نشان دادن «حسن نیت» از روسیه دیدن کرد. یانگ و لی هر دو انتظار دارند چین و روسیه روابط خود را توسعه دهند – به گفته لی، روابط آنها «به سطح جدیدی ارتقا خواهند یافت.»
منبع تصویر، GETTY IMAGES
با این حال، پکن برای حفظ «موضع بی‌طرف» در مورد جنگ در اوکراین مراقب بوده است. این کشور در میان ترس از مهار فزاینده غرب به حمایت مسکو نیاز دارد، اما نمی‌خواهد به نظر برسد که بیش از اندازه به پوتین نزدیک است.
با وخیم‌تر شدن اوضاع جنگ پوتین در اوکراین و طوماری توییتری که خواستار استعفای او شده است و توسط ده‌ها تن از اعضای شورای شهر در روسیه امضا شده است، دیدار شی با مردی که زمانی او را «رفیق بسیار نزدیک» خود می‌نامید از نزدیک رصد خواهد شد.
آیا شی خودش را از رهبر روسیه دورتر خواهد کرد يا به خاطر احتراز از منزوی‌تر شدن در صورت شکست پوتین، از او حمایت خواهد کرد؟
