جمهوری اسلامی ایران پس از حملات آمریکا و اسرائیل، برنامه هستهای خود را بیش از هر زمان دیگری محرمانه نگه داشته و رویارویی دیپلماتیک خود با واشنگتن را وارد مرحلهای تازهای کرده است.
بلومبرگ در گزارشی نوشت، به گفته دو مقام مطلع که نخواستند نامشان فاش شود، ایران هفته گذشته بهطور رسمی بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) را متوقف کرده و نهادهای هستهای این کشور دیگر به تماسهای آژانس پاسخ نمیدهند.
مرکز فوریتها و بحران آژانس بینالمللی انرژی اتمی از ۱۳ ژوئن فعال شده و بهطور مستمر با مقامهای ایرانی در ارتباط بوده، اما به گفته منابع، این تبادل اطلاعات بهتدریج قطع شده است.
این قطع ارتباط بهروشنی نشان میدهد که ایران تا چه حد از سکوت بهعنوان ابزاری برای پنهان نگه داشتن واقعیت برنامه هستهای خود از نگاه جامعه جهانی استفاده میکند.
تهران پیشتر بهطور متوسط روزانه بیش از یک بازرسی آژانس را میپذیرفت و در پنج دور مذاکره با آمریکا برای محدود کردن فعالیتهای هستهای خود شرکت کرده بود اما حمله اسرائیل معادلات را تغییر داد.
با این حال، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتوگویی با شبکه خبری «سیبیاس» اعلام کرد که هرچند سایتهای نطنز و فردو آسیب دیدهاند اما غنیسازی اورانیوم میتواند ظرف چند ماه از سر گرفته شود.
یکی از ابهامات کلیدی، سرنوشت ۴۰۹ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالای ایران است که گفته میشود قابلیت بالقوه ساخت بمب را دارد. با توجه به اینکه، این سوخت میتواند در ۱۶ سیلندر به اندازه مخزن غواصی نگهداری شود، این احتمال وجود دارد که به مکانی نامشخص منتقل شده باشد.
در نبود چشمانداز مشخصی برای ازسرگیری نظارت آژانس، طرفهای درگیر بار دیگر به تاکتیک «ابهام راهبردی» روی آوردهاند؛ رویکردی که در دوران جنگ سرد هم بهکار گرفته میشد.
بر اساس نظریهای که توماس شلینگ، برندگان نوبل و دیگر اندیشمندان مطرح کردهاند، ایجاد تردید درباره نیت واقعی میتواند مانع از کشیده شدن درگیری به جنگ تمامعیار شود.
دینا اسفندیاری، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در مؤسسه بلومبرگ میگوید: «هنوز مشخص نیست که ایران بهدنبال ساخت بمب خواهد رفت یا نه، اما آنچه واضح است این است که حملات ایالات متحده این برنامه را بیشتر به سمت زیرزمینی شدن سوق میدهد. ایران به این نتیجه رسیده که ابهام راهبردی، بهترین گزینه در شرایط کنونی است.»
