حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران، در سومین روز مذاکرات هستهای در وین، گفت برای رسیدن به توافق لازم است که آمریکا به «پیشنهادات» ایران «واکنش واقعبینانه» نشان دهد.
بر اساس گزارش وزارت خارجه ایران، آقای امیرعبداللهیان که با همتای چینیاش صحبت میکرد گفت که ایران به شکل فعالانه در تلاش است تا به یک «توافق پایدار» دست یابد.
در عین حال این دور از مذاکرات وین با پرسشهایی روبهرو شده و ابهاماتی درباره اصل مذاکرات شکل گرفته است.
در روز جمعه (دومین روز مذاکرات)، سه قدرت اروپایی با انتشار بیانیهای اعلام کردند که آنچه در وین در حال پیگیری است، مذاکرات معمول نیست و تنها برای حل جزییات فنی است
در این بیانیه آمده بود که متن پیشنهادی جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا «غیرقابل مذاکره» است.
این دور از مذاکرات هستهای که بعد از پنج ماه وقفه در وین از سرگرفته شده، از نظر شکل ظاهری هم شباهتی به دورهای قبلی ندارد.
در حال حاضر نمایندگان سه کشور اروپایی امضاکننده برجام – بریتانیا، آلمان و فرانسه – در وین حضور ندارند.
و در جریان دو روز اخیر تنها خبرهایی درباره دیدارهای دوجانبه و جداگانه محمد باقری کنی، مذاکرهکننده ارشد ایران با نمایندگان اتحادیه اروپا، روسیه و چین منتشر شده است.
همچنین میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات نیز در توییترش عکسی از ملاقات دوجانبهاش با انریکه مورا، فرستاده اتحادیه اروپا به این مذاکرات منتشر کرد.
همزمان با ابهامی که در ارتباط با مذاکرات شکل گرفته، خبرگزاری ایرنا روز شنبه گزارش داد که مذاکرات در وین «برای رفع تحریمها و در سطح کارشناسی» ادامه دارد.
در تهران نیز، فریدون عباسی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی در مصاحبهای انتقادی گفت: «ما هرچه می گوییم شما در این مذاکرات درباره چه چیزی صحبت میکنید، پاسخ دقیقی نمیشنویم.»
آقای عباسی که هماکنون نماینده مجلس است، گفت که «هنوز عنوان مذاکرات جدید روشن نیست» و از اینکه درباره محتوای گفتوگوها اطلاعرسانی کافی انجام نمیشود، انتقاد کرد.
فریدون عباسی گفت: «باید روشن شود ما به دنبال رفع کدام تحریمها هستیم؟ تحریمهای بانکی، نفتی، کشتیرانی یا سایر موارد؟ ما میخواهیم تحریم فروش نفت را برداریم یا تحریم بانک مرکزی را برداریم؟ باید مشخص شود اولویت ما در این مذاکرات چیست؟»
بر اساس گزارشی که خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی منتشر کرده، محور اصلی مذاکرات، رفع تحریمهاست.
این خبرگزاری به نقل از یکی از دیپلماتهای ایرانی نوشت: «این ساعات در وین تعیین کننده است و هرچه زودتر باید اطمینان طرف ایرانی جلب شود.»
اما خبرگزاریهای غربی میگویند که مسایلی مانند پرونده فعالیتهای «مشکوک» ایران در آژانس یا تضمینهای آمریکا نیز از جمله مسایل مطرح در مذاکرات هستند.
همچنین درباره مواضع ایران در مذاکرات وین نیز گزارشهای ضد و نقیضی منتشر شده است.
در حالی که در آستانه مذاکرات یکی از رسانههای غربی گزارش داد، ایران درخواست خروج نام سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا را کنار گذاشته، ایرنا به نقل از یک منبع مطلع این خبر را تکذیب کرد.
علاوه بر این، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در دو روز نخست مذاکرات تاکید کرد که باید پرونده ایران در آژانس بسته شود.
او گفت که اگر این پرونده بسته نشود، ایران اجازه نخواهد داد تا دوربینهای آژانس دوباره فعال شوند.
اشاره آقای اسلامی به دوربینهایی است که فراتر از تعهدات بینالمللی ایران در محلهای فعالیتهای هستهای نصب شدهاند.
این دوربینها به این دلیل در تاسیسات هستهای نصب شدند که درباره ساخت سلاح هستهای در ایران تردیدهایی وجود داشت و اعضای دائمی شورای امنیت (از جمله چین و روسیه) موضع ایران مبنی بر صلحآمیز بودن برنامه هستهای را باور نکردند.
علاوه بر این دوربینها، ایران در چارچوب برجام پذیرفت که محدودیتهایی فراتر از قوانین بینالمللی موجود بر برنامه هستهایاش اعمال شود.
با خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا از برجام، ایران نیز گام به گام از تعهدات خود در برجام کاست.
در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات جاری و احیای برجام انتظار میرود که این محدودیتها و نظارتهای اضافی نیز بار دیگر برقرار شوند.