وزیر دفاع عربستان، پیام پادشاه سعودی را به خامنه‌ای داد

شاهزاده خالد بن سلمان آل سعود، وزیر دفاع عربستان سعودی،‌ پیام ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه کشورش را در تهران به آیت‌الله علی خامنه‌ای،‌ رهبر جمهوری اسلامی ایران تحویل داد. او در ادامه سفرش به تهران با مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران دیدار و گفتگو کرد.

هنوز جزئیات پیام پادشاه عربستان سعودی به رهبر ایران منتشر نشده است اما به گزارش خبرگزاری ایرنا علی خامنه‌ای در این دیدار گفت که ارتباط میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان «برای هر دو کشور مفید خواهد بود و دو کشور می‌توانند تکمیل‌کننده یکدیگر باشند.»

براساس این گزارش آقای خامنه‌ای همچنین گفت: «گسترش روابط دو کشور دشمنانی دارد که باید بر این انگیزه‌های خصمانه فائق آمد و ما در این خصوص آماده هستیم.»

وزیر دفاع عربستان بالاترین مقام سعودی است که از زمان از سرگیری روابط سیاسی دو کشور به ایران سفر کرده است.

سفر آقای بن سلمان در آستانه دومین جلسه مذاکرات ایران و آمریکاست که قرار است شنبه برگزار شود.

همزمان با سفر آقای بن سلمان به تهران،‌ عباس عراقچی در مسکو با ولادیمیر پوتین دیدار و گفتگو کرد.

مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران در دیدار با آقای بن سلمان به اشتراکات عمیق دینی و فرهنگی میان کشورهای اسلامی اشاره کرد و به وزیر دفاع عربستان گفت: «ما شما را برادران خود می‌دانیم و از ابتدای آغاز به کار دولت، بر تقویت ارتباطات برادرانه میان کشورهای اسلامی اهتمام داشته‌ایم.»

به گزارش خبرگزاری مهر،‌ آقای پزشکیان گفت که ایران «آمادگی کامل دارد تا در همه زمینه‌ها روابط خود را با عربستان سعودی گسترش دهد و همکاری‌های دو جانبه را به سایر کشورهای اسلامی هم تعمیم دهد.

خبرگزاری ایرنا گزارش داد که خالد بن‌سلمان هم با تاکید بر همکاری بیشتر ایران و عربستان گفت: «هرگونه تحولی، چه مثبت و چه منفی، در منطقه ناگزیر تمامی کشورهای آن را متأثر می‌سازد.»

رسانه‌های ایرانی گزارش دادند که آقای پزشکیان از پادشاه و ولیعهد عربستان خواست که به ایران سفر کنند و در مقابل وزیر دفاع عربستان هم از طرف پادشاه و محمد بن سلمان،‌ ولیعهد عربستان آقای پزشکیان را به سفر به عربستان دعوت کرد.

شاهزاده خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی به همراه هیاتی ۷۰ نفره روز پنجشنبه ۲۸ فروردین وارد تهران شد و در اولین دیدارش با سرلشکر محمد باقری،‌ رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران ملاقات کرد.

گزارش‌ها حاکی است که آقای باقری در این دیدار به وزیر دفاع عربستان گفت: «تحکیم روابط نیروهای مسلح ایران و عربستان می‌تواند مبنای خوبی در منطقه باشد.»

رسانه‌های ایران می‌گویند که سفر این مقام عالیرتبه سعودی به دعوت آقای باقری بوده است.

وزارت دفاع عربستان سعودی در شبکه ایکس نوشت که «بررسی روابط دوجانبه بین دو کشور و موضوعات مورد علاقه مشترک» از برنامه‌های سفر آقای بن سلمان به تهران و موضوع «دیدارهای متعدد» او خواهد بود.

سفر خالد بن سلمان در آستانه مذاکرات ایران و آمریکا در روز شنبه است و این در حالی است که عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران در مسکو به سر می‌برد.

حضور این مقام بلندپایه سعودی با سفر رافائل گروسی،‌ رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، همزمان شده است.

رسانه‌های عربی پیشتر با انتشار خبر سفر آقای بن سلمان به ایران نسبت به احتمال اعلام آمادگی عربستان برای میانجی‌گیری میان ایران و آمریکا گمانه زنی‌هایی کردند.

خالد بن سلمان،‌ بلندپایه ترین مقام سعودی است که از زمان بهبود روابط سیاسی دو کشور ایران و عربستان سعودی به تهران سفر کرده است.

خالد بن سلمان، برادر جوان‌تر ولیعهد عربستان است. او سال‌ها سفیر عربستان در آمریکا بود و شش سال پیش و پس از اینکه به سمت معاون وزیر دفاع عربستان منصوب شد،‌ سفارت عربستان را در واشنگتن ترک کرد و به ریاض بازگشت. آن زمان ولیعهد عربستان وزیر دفاع این کشور بود.

در سال ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) پس از اینکه ولیعهد عربستان سعودی، نخست‌وزیر این کشور شد،‌ خالد بن سلمان هم به سمت وزیر دفاع منصوب شد.

خالد بن سلمان در ماه فوریه به آمریکا سفر کرده بود و با پیت هگست،‌ همتای آمریکایی خود و همچنین مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا دیدار کرده بود.

حدود یک هفته پیش از سفر به تهران، خالد بن سلمان در شبکه ایکس نوشته بود که در یک تماس تلفنی با پیت هگست، همتای آمریکایی خود، روابط عربستان و آمریکا و چشم‌انداز همکاری‌های دفاعی بیشتر را بررسی کردند.

او نوشته بود با آقای هگست،‌ که از طرفداران فشار حداکثری بر ایران است درباره «تحولات منطقه،‌ دیدگاه مشترکشان برای ارتقا امنیت و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی و سایر موضوعات مورد علاقه» دو طرف گفتگو کردند.

نگاهی به روابط ایران و عربستان

عربستان سعودی به طور سنتی یکی از بزرگترین متحدان آمریکا در خاورمیانه است و همواره در سیاست خارجی به شکل گسترده‌ای تلاش می‌کند تا منافع و خواسته‌های واشنگتن را تامین کند.

پاییز گذشته، در نشست اضطراری رهبران کشورهای اسلامی در عربستان سعودی،‌ محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی خواهان پایان فوری حملات اسرائیل به لبنان و غزه شد و درباره ایران هم از جامعه جهانی خواست که اسرائیل را ملزم کند که به حاکمیت جمهوری اسلامی ایران احترام بگذارد و از هر نوع حمله به قلمرو ایران خودداری کند.

این اظهارات ولیعهد عربستان به عنوان نشانه مهم بهبود روابط تهران و ریاض ارزیابی شد.

۹ سال پیش در پی اعدام شیخ نمر باقر نمر،‌ روحانی شیعه در عربستان سعودی، شماری از معترضان حامی حکومت ایران به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد حمله کردند که منجر به قطع کامل روابط سیاسی میان دو کشور شد.

در ۱۹ اسفند سال ۱۴۰۱،‌ علی شمخانی که آن زمان دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بود با وزیر مشاور و مشاور امنیت ملی عربستان با وساطت چین،‌ در پکن توافق از سرگیری روابط دو کشور را امضا کردند.

سابقه عربستان در میانجی‌گری توافق‌های صلح چیست؟

پیشتر مقام‌های آمریکا و اوکراین در عربستان دیدار کردند تا درباره چشم‌انداز توافق صلح با روسیه مذاکره کنند. دولت عربستان سعودی اعلام کرده بود که نقشی فعال به‌ عنوان میانجی طرف‌های درگیر ایفا خواهد کرد.

عربستان سابقه‌ای چند دهه‌ای در نقش‌آفرینی به‌ عنوان میانجی‌ صلح در خاورمیانه دارد.

این کشور در سال ۱۹۸۹ در مذاکرات طرف‌های درگیر در لبنان میانجی‌گری کرد که به توافق طائف و آتش‌بس در سال ۱۹۹۰ منجر شد. این توافق به ۱۵ سال جنگ داخلی لبنان پایان داد.

عربستان در سال ۲۰۰۷ هم واسطه توافق مکه بود که به درگیری‌های حماس و فتح پایان داد.

در سال‌های اخیر و با حاکمیت محمد بن سلمان، این کشور بار دیگر نقش میانجی صلح را بر عهده گرفته است.

عربستان از سال ۲۰۲۲ مذاکراتی را با شورشیان حوثی در یمن آغاز کرده تا به آتش‌بس در این کشور دست یابد.

ریاض همچنین میزبان مذاکرات طولانی‌ طرف‌های درگیر در جنگ سودان بوده است، از جمله حاکمان نظامی این کشور، نیروهای مسلح سودان، و گروه شبه‌ نظامی رقیب آن‌ها به نام «نیروهای پشتیبانی سریع».

عربستان همچنین در سال ۲۰۲۲ توافق روسیه و اوکراین را مدیریت کرد که به موجب آن، بیش از ۲۵۰ اسیر جنگی دو طرف آزاد شدند.