رافائل گروسی، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی، میگوید که مذاکره با تهران برای بازرسی از تاسیسات هستهای از جمله آنهایی که هدف حملات اسرائیل و ایالات متحده قرار گرفتند، نمیتواند ماهها ادامه پیدا کند. او گفت که تمایل دارد توافقی در این زمینه در همین هفته حاصل شود.
آقای گروسی در مصاحبهای با خبرگزاری رویترز گفت: «این موضوع چیزی نیست که بتواند ماهها ادامه پیدا کند.»
او که در مقر آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین صحبت میکرد افزود: «قطعاً امیدوارم که بتوانیم این روند را بهزودی به پایان برسانیم. ما در تلاش هستیم شاید ظرف چند روز آینده در همینجا در وین نشست دیگری برگزار کنیم تا این موضوع را نهایی کرده و بازرسیها را آغاز کنیم. واقعاً خوب خواهد بود اگر بتوانیم پیش از هفته آینده بر سر این موضوع توافق کنیم.»
اوگفت که آژانس از زمان نخستین حملات اسرائیل به تأسیسات غنیسازی در تاریخ ۲۳ خرداد/ ۱۳ ژوئن، «هیچ اطلاعاتی از وضعیت یا محل ذخایر اورانیوم با غنای بالا در ایران دریافت نکرده است.»
آقای گروسی از قطع همکاری ایران با آژانس ابراز تاسف عمیق کرد.
خبرگزاری رویترز همچنین میگوید گزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی را دیده است که نشان میدهد ذخایر اورانیوم ایران با غنای۶۰ درصد کمی پیش از حمله اسرائیل به تاسیسات هستهای «افزایش» یافته بود.
بنا بر این گزارش، در تاریخ ۲۳ خرداد/۱۳ ژوئن، اولین روز حمله اسرائیل به ایران، ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در قالب هگزافلوراید اورانیوم «حدود ۴۴۰٫۹ کیلوگرم برآورد شده بود.»
با معیارهای آژانس، این میزان در صورت غنیسازی بیشتر، برای تولید ۱۰ بمب هستهای کافی خواهد بود. برای ساخت بمب اتمی به غنای بیش از ۹۰ درصد نیاز است.
بر اساس گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی که چند روز پیش از حمله اسرائیل به شورای حکام ارائه شد، ذخایر اورانیوم غنیشده ایران به میزان بیسابقهای رسیده بود. طبق آن گزارش، مجموع ذخایر اورانیوم ایران در تمامی سطوح غنیسازی و اشکال شیمیایی، تا تاریخ ۲۸ اردیبهشت/ ۱۷ مه به ۹۲۴۷/۶ کیلوگرم رسیده بود که نسبت به گزارش قبل، افزایشی معادل ۹۵۳/۲ کیلوگرم را نشان میداد.
نگرانکنندهترین بخش این گزارش برای غربیها و آژانس، مربوط به اورانیوم با غنای ۶۰ درصد بود که یک گام با غنای تسلیحاتی فاصله دارد. در آن زمان گفته شده بود که ایران ۴۰۸/۶ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصدی در اختیار دارد.
این گزارش همچنین میگفت که ایران با سرعت بالایی در حال تبدیل اورانیوم غنیشده با خلوص ۲۰ درصد به ۶۰ درصد بود که نشاندهنده آمادگی فنی برای رسیدن به اورانیوم با غنای تسلیحاتی در مدت کوتاه بود.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در آن زمان هشدار داد که اگرچه «ایران در حال حاضر سلاح هستهای ندارد، اما مواد لازم برای ساخت آن را دارد.»
پس از حمله آمریکا به تاسیسات فردو که غنیسازی با درصد بالا در آن انجام میشد سوالی که مطرح شد این بود که اورانیوم غنیشده با خلوص بالای ایران چه سرنوشتی پیدا کرده است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، گفته بود که به باور او بخش عمدهای از اورانیوم غنیسازی شده ایران در عمق تاسیسات هستهای فردو دفن شده است: «معتقدم آنها فرصت نداشتند چیزی را از آنجا بیرون بیاورند. ما سریع عمل کردیم. اگر دو هفته طول میکشید، شاید، اما خارج کردن این نوع مواد خیلی سخت است. برای آنها خیلی سخت است و خیلی خطرناک است که این مواد را خارج کنند.»
این در حالی است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواستار حضور بازرسانش در ایران برای ارزیابی تأثیر حملات نظامی آمریکا و اسرائیل بر تاسیسات هستهای ایران و راستیآزمایی وضعیت ذخایر اورانیوم غنیشده با خلوص بالای ایران است.
در آن زمان آقای گروسی در پاسخ به این پرسش که آیا ایران وضعیت ذخایر اورانیوم غنیشدهاش بهویژه اورانیوم ۶۰ درصد را به او اطلاع داده است یا خیر، به نامه ایران در تاریخ ۲۳ خرداد/۱۳ ژوئن (اولین روز جنگ) اشاره کرده بود. در آن نامه نوشته شده بود که ایران اقداماتی «ویژه» برای محافظت از مواد و تجهیزات هستهای خود انجام داده است.
آقای گروسی گفته بود: «آنها جزئیات منظورشان را نگفتند، اما مشخصاً معنی ضمنی نامه همین بود. میتوانیم تصور کنیم که این مواد هنوز آنجا هستند.» این را برخی به این تعبیر کردند که مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی احتمال میدهد بخش زیادی از این مواد در حملات آسیب ندیده باشند.
ایران هنوز توضیحی درباره اینکه چه بر سر اورانیوم با غنای ۶۰ درصدی آمده، نداده است هر چند تصاویر ماهوارهای نشان میدهد ماشین آلات سنگین پس از حمله آمریکا در تاسیسات فردو مشغول کار بودهاند.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، دیروز گفت هنوز در مورد شیوه ادامه همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تصمیمی نگرفته نشده است و حضور هفته گذشته بازرسان این آژانس در ایران تنها برای بارگذاری سوخت نیروگاه اتمی بوشهر بود و «در حال حاضر بازرسی در ایران انجام نمیشود و هیچ بازرسی حضور ندارد.»
آقای بقایی همچنین گفت: «در صورتی که طرفهای مقابل به تعهدات برجامی خود از جمله رفع تحریمهای ظالمانه عمل کنند، ایران نیز به تعهدات خود بازخواهد گشت.»
وی تاکید کرد: «تعامل ایران با آژانس در چارچوب مصوبه مجلس و با نظر شورای امنیت ملی انجام خواهد شد. تاکنون هیچ تصمیمی درباره نحوه کار و نحوه تعامل با آژانس، به غیر از آنچه هفته گذشته در مورد رآکتور اتمی بوشهر اتفاق افتاد، اتخاذ نشده است.»
پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مجلس ایران تصویب شد که براساس آن ورود بازرسان آژانس تا زمان «تضمین امنیت مراکز و دانشمندان هستهای» ممنوع شده و فقط با اجازه شورای امنیت ملی امکانپذیر است.
ایران برنامه هستهای خود را صلحآمیز میخواند و قبلا هشدار داده بود که اگر کشورهای غربی برای فعال کردن مکانیسم ماشه در شورای امنیت سازمان ملل متحد اقدام کنند، ممکن است همکاریهای خود با آژانس را کاملا متوقف کند.
مقامهای ایران پس از حمله اسرائیل که چند روز بعد از گزارش رافائل گروسی به شورای حکام در خرداد انجام شد بهتندی به او انتقاد کردهاند و حتی در قوه قضائیه برای او تشکیل پرونده دادهاند.
هادی دریس، مدیرمسئول روزنامه اقتصاد آینده، از آقای گروسی شکایت کرده است.
معاون قوه قضائیه ایران نیز ۱۱ تیر درباره امکان «محاکمه غیابی» آقای گروسی، گفته بود که او باید پاسخگو باشد.
علی مظفری با اشاره به حملات نظامی اخیر اسرائیل و آمریکا به ایران گفت: «وقتی این فرد با اقدامات فریبکارانه و گزارش مزورانه مقدمات این جنایت را فراهم کرد، باید پاسخگو باشد.»
در تصویری که خبرگزاری فارس از متن شکایت ثبت شده منتشر کرد، اتهامهای آقای گروسی عبارت است از «جاسوسی غیرمستقیم از مراکز علمی و صنعتی ایران»، «افشای اطلاعات طبقهبندیشده و امنیتی ایران»، «معاونت در افساد فیالارض»، «همکاری با دولت متخاصم اسرائیل»، «تبلیغ علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در سطح بینالمللی» و «سوءاستفاده از موقعیت شغلی.»
آقای گروسی ۱۹ خرداد در نشستی خبری گفته بود که «شواهد قاطعی» وجود دارد که «اسناد بسیار محرمانه آژانس» به دست ایران افتاده است: «متأسفانه، این به چند سال پیش بازمیگردد… ما توانستیم بهوضوح تشخیص دهیم که اسناد متعلق به آژانس در اختیار مقامهای ایران قرار گرفتهاند و این موضوع بسیار نگرانکننده است.»
