نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در تازهترین گزارش خود گفته است که با وجود کاهش قابل توجه درگیریهای مسلحانه در افغانستان در ۱۰ ماه گذشته، نقض حقوق بشر و تلفات غیرنظامیان همچنان مانند گذشته است. یوناما میگوید که در ده ماه گذشته،۲۱۰۶ مورد غیرنظامی (۷۰۰ کشته، ۱۴۰۶ زخمی) را در افغانستان ثبت کردهاند که بیشتر آنها به گروه دولت اسلامی و حملات آن علیه اقلیتهای قومی و مذهبی نسبت داده شده است. گزارش یوناما رویدادهای حقوق بشری را از ۱۵ آگوست/اوت ۲۰۲۱؛ روز سقوط کابل به دست طالبان تا ۱۵ جون/ژوئن ۲۰۲۲ مستند کرده است.
در این گزارش، مارکس پوتزل، نماینده ویژه سرمنشی سازمان ملل متحد برای افغانستان گفته: «نظارتهای ما نشان میدهد که علیرغم بهبود وضعیت امنیتی از ۱۵ آگوست/اوت سال گذشته، مردم افغانستان بهویژه زنان و دختران از حقوق کامل برای زندگی محروم هستند. حقوق بشر، حقوق غیرقابل انکار است».
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان در واکنش به این گزارش گفته هیچ مجوزی برای کشتن یا بازداشت خودسرانه افراد در کشور وجود ندارد.
اودر حساب توییتر خود نوشته اگر شخصی اقدام به «کشتن یا دستگیر خودسرانه بکند، مجرم محسوب میشود و با شریعت مواجه میشود. در این مورد، گزارش یوناما درست نیست، بلکه تبلیغاتی است.»
به گزارش یوناما، از اواسط ماه اوت سال گذشته، مشارکت کامل زنان و دختران در تعلیم و تربیت، در محیط کار، به طور کلی و سایر جنبههای زندگی روزمره به تدریج محدود و در بسیاری موارد به طور کامل از بین رفته است.
یوناما نتایج این گزارش را در چند مورد مانند امنیت غیرنظامیان، قتلهای فراقانونی، شکنجه و بدرفتاری، دستگیریها و بازداشتهای خودسرانه، حقوق زنان و دختران در افغانستان، آزادیهای اساسی و وضعیت بازداشتگاهها خلاصه میکند.
در این گزارش همچنین آمده است که با وصف اینکه طالبان عفو عمومی اعلام کردهاند ولی دستکم ۱۶۰ تن از نیروهای پیشین امنیتی و دفاعی افغانستان در این ده ماه کشته شدهاند. یوناما طالبان را مسئول حفاظت از شهروندان دانسته است و گفته است حکومت طالبان مسئول نقض گسترده حقوق بشر در افغانستان است.
به گزارش یوناما، این سازمان همچنین مجازاتهای ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز بدون محاکمه را برای برخی از افراد متهم به ارتباط با گروههای مسلح و برای افراد متهم به تخلفهای اخلاقی ثبت کرده است.
در این گزارش آماده است که وزارت امر به معروف و نهی از منکر توصیههای خود را به طور جدی اعمال میکنند و به همین دلیل آزادیهای ابتدایی زنان و دختران بیشتر از همه محدود و در مواردی حتی مطلق از میان رفته است.
گزارش یوناما جزئیات مواردی را شرح می دهد که در آن اطلاعات مقامات در نقض حقوق بشرعلیه افراد بازداشت شده از جمله قتلهای فراقانونی، شکنجه، بدرفتاری و دستگیریهای خودسرانه دست داشته اند.
در این گزارش آمده است که استخبارات طالبان در بسیاری موارد در نقض حقوق بشر علیه افراد بازداشت شده از جمله قتلهای فراقانونی، شکنجه، بدرفتاری و دستگیریهای خودسرانه دست داشته است.
در این گزارش ۱۰ ماهه با اشاره به محدودیت آزادی بیان و عقیده تحت حاکمیت طالبان، گفته شده است که برخی از خبرنگاران، فعالان مدنی و معترضان به صورت خودسرانه بازداشت و فعالیت نهادهای رسانهای محدود شده است.
در این گزارش در ارتباط با وضعیت زندانها در سال ۲۰۲۲ گفته شده که زندانیان با کمبود مواد غذایی، مراقبتهای پزشکی و تجهیزات بهداشتی مواجه اند، و برنامههای آموزش و تربیت حرفهای زندانیان که قبلاً توسط جامعه جهانی تامین میشد، متوقف شده است.
در این گزارش که با توجه به وضعیت ضعیف اقتصادی کشور و به دلیل فجایع انسانی، وضعیت حقوق بشر در سراسر کشور به طور قابل توجهی بدتر شده است و دستکم ۵۹ درصد از مردم افغانستان در مقایسه با آغاز سال ۲۰۲۱ به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند.
در این گزارش از جامعه جهانی خواسته شده است برای رفع نیازهای فوری و اساسی انسانی افغانها به کمکهای خود ادامه دهند.
چه چیز دیگری در گزارش وجود دارد؟
- یوناما نوشته مقامات ۱۶۰ نفر را بدون محاکمه کشته، ۱۷۸ نفر را دستگیر و ۵۶ مورد آزار و اذیت و بدرفتاری با نیروهای امنیتی و مقامات دولتی سابق را ثبت کرده
- بر اساس این گزارش در ارتباط با گروه دولت اسلامی موسوم به داعش، ۵۹ نفر کشته، ۲۲ نفر دستگیر و ۷ نفر مورد بدرفتاری قرار گرفته اند.
- بر اساس گزارش یوناما در ارتباط به جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود، ۱۸ نفر بدون محاکمه کشته شدند، ۵۴ نفر مورد بدرفتاری و ۱۱۳ نفر به اتهام ارتباط با این جبهه بازداشت شدند.
- از ۱۵ آگوست ۲۰۲۱، به بعد “۲۱۷ مورد مجازات ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز وجود داشته است”.
- حقوق بشری دستکم ۱۷۳ روزنامهنگار و کارمند رسانه نقض شده است که از این تعداد ۱۶۳ مورد به مقامات حاکم نسبت داده شد. ۱۲۲ نفر دستگیر، ۵۸ نفر مورد آزار و اذیت و ۳۳ نفر تهدید شدند.
- بر اساس این گزارش، شش خبرنگار در ده ماه گذشته در افغانستان کشته شده اند (پنج تن از آنها توسط گروه داعش و یک خبرنگار توسط افراد ناشناس کشته شده اند).
- بر اساس این گزارش، حقوق بشری دستکم ۶۵ فعال حقوق بشر نقض شده که از این میان ۶۴ مورد آن به حکومت طالبان نسبت داده شده. در این میان ۴۷ مورد دستگیری خودسرانه، ۱۷ مورد بازداشت بدون ارتباط، ۱۰ مورد بدرفتاری و ۱۷ مورد تهدید و ارعاب بوده است.