شش منبع مطلع از آمادهسازی ایالات متحده برای استقرار نیروهای نظامی در یک پایگاه هوایی در نزدیکی دمشق خبر دادهاند. هدف از این اقدام، نظارت بر توافق امنیتی در حال شکلگیری میان سوریه و اسرائیل است؛ توافقی که واشنگتن در نقش میانجی آن ظاهر شده است.
به گفته منابع یادشده، این پایگاه در ورودی مناطق جنوبی سوریه قرار دارد؛ مناطقی که قرار است طبق توافق آینده، به منطقهای غیرنظامی و عاری از سلاح تبدیل شوند تا از بروز درگیریهای جدید میان دو طرف جلوگیری شود. هیچیک از منابع حاضر در گفتوگو با رسانهها محل دقیق پایگاه را فاش نکردهاند و یک مقام آمریکایی تاکید کرده است که بهدلیل ملاحظات امنیتی و عملیاتی، نمیتوان موقعیت جغرافیایی آن را اعلام کرد.
تسریع ماموریتهای شناسایی
یک مقام نظامی غربی به رسانهها گفته است وزارت جنگ آمریکا (پنتاگون) طی دو ماه گذشته برنامههای شناسایی و ارزیابی میدانی خود را در جنوب سوریه تسریع کرده و چندین ماموریت پروازی در محل انجام داده است. به گفته او، نتیجه بررسیها نشان داده که باند اصلی پایگاه برای عملیات فوری آماده است.
در همین حال، دو منبع نظامی سوری نیز تایید کردهاند که مذاکرات فنی میان دو طرف بر استفاده از این پایگاه برای اهداف لجستیکی، نظارتی، سوخترسانی و عملیات انساندوستانه متمرکز بوده و دمشق همچنان ادعای حفظ کامل حاکمیت خود بر این تاسیسات را دارد.
یکی از افراد مطلع از روند گفتوگوها فاش کرده است که موضوع استفاده از این پایگاه در جریان سفر دریادار «برد کوپر» فرمانده ستاد مرکزی ایالات متحده (CENTCOM) به دمشق و دیدار او با احمد الشرع، رئیسجمهور موقت سوریه، در ۱۲ سپتامبر گذشته مورد بررسی قرار گرفته است.
یک منبع امنیتی سوری نیز گفت که هواپیماهای ترابری نظامی آمریکایی از نوع C-130 طی هفتههای گذشته در این پایگاه فرود آمدهاند تا قابلیت باند فرود و زیرساختهای عملیاتی آن را ارزیابی کنند.
به گزارش شاهدان عینی، یک نگهبان در ورودی پایگاه به خبرگزاری رویترز گفته است:
«هواپیماهای آمریکایی در چارچوب این آزمایشها در اینجا فرود میآیند.»
با این حال، هنوز مشخص نیست که چه زمانی نیروهای آمریکایی بهصورت رسمی به این پایگاه اعزام خواهند شد.
منابع نظامی منطقهای این طرح را مشابه با دو الگوی قبلی آمریکا در لبنان و جنوب تلآویو دانستهاند، جایی که نیروهای آمریکایی برای نظارت بر توافقهای آتشبس میان حزبالله و اسرائیل و نیز میان حماس و اسرائیل مستقر شدهاند.
به این ترتیب، حضور احتمالی آمریکا در جنوب سوریه بخشی از شبکه نظارتی جدید واشنگتن در خاورمیانه تلقی میشود که هدف آن کنترل درگیریها و تثبیت وضعیت پس از جنگ غزه است.
زمینه حضور نظامی آمریکا در سوریه
ایالات متحده هماکنون حدود ۱۰۰۰ نظامی در شمالشرق سوریه دارد که طی ده سال گذشته به پشتیبانی از نیروهای کرد در مبارزه با داعش مشغول بودهاند. پنتاگون در آوریل گذشته اعلام کرده بود که قصد دارد شمار این نیروها را در آینده کاهش دهد.
بااینحال، گزارش تازه از ایجاد پایگاه نزدیک دمشق نشان میدهد که واشنگتن درصدد تغییر ساختار ماموریت خود از «مبارزه با تروریسم» به «مدیریت امنیت منطقهای» است؛ ماموریتی که همزمان با شکلگیری توافقات اسرائیل با سوریه و لبنان معنا پیدا میکند.
بر اساس اعلام منابع آمریکایی، قرار است دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده روز دوشنبه آینده در کاخ سفید میزبان احمد الشرع، رئیسجمهور سوریه باشد؛ دیداری که در صورت برگزاری، اولین سفر رسمی یک رئیسجمهور سوری به کاخ سفید در دهههای اخیر خواهد بود.
تحلیلگران میگویند چنین دیداری میتواند نشانه بازتعریف روابط دمشق–واشنگتن و مقدمهای برای پذیرش تدریجی نقش سوریه در معادلات امنیتی جدید خاورمیانه باشد.
