پس از حمله هوایی اسرائیل به رهبران حماس در دوحه که هفته پیش صورت گرفت، سران کشورهای عرب و اسلامی یک نشست اضطراری در قطر برگزار کردند.
در بیانیه پایانی این نشست از کشورها خواسته شده است که روابط دیپلماتیک و اقتصادی خود با اسرائیل را بازنگری کنند. حسام زکی، معاون دبیرکل اتحادیه عرب، آن را دعوت برای بازنگری در روابط، از کشورهایی دانسته است که با اسرائیل رابطه دارند.
تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر و میزبان این نشست در این گردهمایی، با انتقاد از بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل گفت «اسرائیل میخواهد جهان عرب را زیر نفوذ خود درآورد.»
امیر قطر هدف حمله هفته پیش اسرائیل به دوحه را «بهبنبست کشاندن مذاکرات غزه» عنوان کرد.
سران شورای همکاری خلیج فارس هم که قرار است در در قطر نشستی برگزار کنند، خواستار فعال کردن «مکانیسم دفاعی مشترک» شدهاند.
کشورهای حوزه خلیج فارس از واشنگتن خواستهاند تا از اهرم فشار و نفوذ خود بر اسرائیل استفاده کند تا مطمئن شوند حملات هفته گذشته به اهداف حماس در قطر تکرار نمیشود.
جاسم محمد بودیوی، رئیس شورای همکاری خلیج فارس گفت که آمریکا باید رفتار اسرائیل را محدود کند.
مسعود پزشکیان در سخنرانی در این اجلاس حمله اسرائیل به دوحه را «گستاخانه»، «برنامهریزی شده» و «تجاوز به دیپلماسی» توصیف کرد و گفت هدف از آن «از بین بردن تلاشهای دیپلماتیک برای پایان دادن به نسلکشی در غزه» بود. او با انتقاد از «همدستی آمریکا و برخی کشورهای غربی» خواستار منزوی کردن، تحریم مالی و تسلیحاتی و محاکمه سران دولت اسرائیل در دادگاههای بینالمللی شد.
او همچنین گفت حمله به دوحه نشان داد هیچ کشور اسلامی یا عربی از «تجاوز» اسرائیل در امان نیست.
آقای پزشکیان پیش از عزیمت خواستار وحدت کشورهای اسلامی و قطع رابطه با اسرائیل شده و گفته بود: «این رژیم به بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله قطر، لبنان، عراق، ایران و یمن حمله کرده است، هر کاری که دلش میخواهد انجام میدهد و متاسفانه آمریکا و کشورهای اروپایی نیز از این اقدامات حمایت میکنند.»
رئیسجمهور ایران در دوحه با امیر قطر، ولیعهد عربستان سعودی و نخستوزیر عراق دیدار و گفتگو کرد.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه هم در این نشست، از کشورهای اسلامی خواست که فشار بر اسرائیل را افزایش دهند.
او گفت: «ما باید به تلاشهای دیپلماتیک خود شدت دهیم تا تحریمها علیه اسرائیل را افزایش دهیم.»
رئیسجمهور ترکیه در دوحه گفت: «ترکیه آماده است تواناییهای صنعت دفاعی خود را با کشورهای برادر به اشتراک بگذارد.»
در همین حال شورای حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد که فردا در ژنو برای بررسی حمله اسرائیل به قطر برای هدف قرار دادن سران حماس نشست اضطراری برگزار میکند.
منبع تصویر،EPA/Shutterstock
دیروز محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخستوزیر قطر، از جامعه جهانی خواست از اعمال استانداردهای دوگانه خودداری و اسرائیل را مجازات کند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، گفت قطر «متحد» بزرگ ایالات متحده است و اسرائیل باید پیش از هرگونه حمله «مراقب» باشد.
در یک تقارن تاریخی، این اجلاس با پنجمین سالگرد امضای پیمان ابراهیم همزمان شده است. این پیمان که با ابتکار دولت اول دونالد ترامپ آغاز شده بود به دنبال عادیسازی روابط اسرائیل با دیگر کشورهای عربی است و نقطه عطفی در روابط اسرائیل با کشورهای عرب شناخته میشد.
قطر که نقش محوری در میانجیگری برای پایان دادن به جنگ غزه داشت، پس از لبنان، ایران، یمن و سوریه، آخرین کشوری است که هدف حمله اسرائیل قرار گرفت.
شماری از روسای جمهور و مقامات ارشد از جمله محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، محمد شیاع سودانی، نخستوزیر عراق و محمود عباس، رئیس تشکیلات فلسطینی در این گردهمایی حضور دارند.
تحلیل نفیسه کوهنورد، خبرنگار ارشد خاورمیانه بیبیسی، دوحه:
از صبح اول وقت هواپیماهای حامل رهبران کشورهای اسلامی و عربی منطقه یکی پس از دیگری بر باند فرودگاه بین المللی دوحه فرود آمدهاند. از جمله هواپیمای مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران. این نشست یک نمایش تمام عیار منطقهای است برای نشان دادن همبستگی با قطر در واکنش به حمله اسرائیل به دوحه برای کشتن سران حماس.
دیروز نخستوزیر قطر اجلاس وزرای خارجه کشورهاس حاضر را با سخنرانی آتشینی شروع کرد و با «تروریسم دولتی» خواندن این حمله خواهان تنبیه اسرائیل از سوی جامعه جهانی شد.
محمد هاشمی، کارشناس امور راهبردی مرکز مطالعات بین المللی قطر، به من میگوید که دوحه از طریق این نشست به دنبال پاسخی است که احتمالا چهار بخش خواهد داشت: «اول مطرح کردن هزینه حقوقی و سیاسی حمله به کشور و سرزمین میانجی. دوم عواقب متعدد دیپلماتیک و غیردیپلماتیک آن در منطقه. سوم تغییرات فزاینده در پیوند و اتحاد کشورها و در آخر ظرفیت کشور قطر. چون ما هدف حمله هوایی قرار گرفتیم. ما سیستم دفاع مرکزی داریم اما باید به توان دفاعیمان دوباره فکر کنیم.»
